کلید عمارت فخرالدوله ۱۵ آبان‌ماه سال ۸۸ در مراسمی به مداحان اهل بیت واگذار شد و حالا خانه شاهزاده قاجار،دخترمظفرالدین شاه درنزدیکی بهارستان در اختیار تشیکلاتی است که با هدف رسیدگی به امور علمی، اتحاد و یکپارچگی مداحان تاسیس شده و در اساسنامه این خانه گفته شده محلی برای گردهمایی و تبادل آرا و افکار مداحان و تولید محتوا برای ذاکران و مداحان است.
مداحان از سال‌های دور، دورهمی‌های غیررسمی در محله یا منطقه‌ای داشته‌اند اما طی چهار دهه گذشته نهادهای مختلفی تاسیس شده تا سر و سازمانی به مشکلات صنفی، ساماندهی و وضعیت معیشتی آنان بدهند و روی عملکردشان هم نظارتی صورت بگیرد اما در سال ۱۳۸۲ بنیادی تاسیس شد تا پایه گذار فعالیت های علمی، فرهنگی و آموزشی شود. بنیاد دعبل خزاعی زیر نظر سازمان تبلیغات اسلامی است و هدف اولیه شکل گیری‌اش نامه‌نگاری چند نفر از ریش سفیدان این مجموعه به آیت‌الله علی خامنه‌ای برای رسیدگی و سروسامان دادن به بیمه درمانی مداحانی بود که وضع مالی مناسبی نداشتند.
در سال ۸۸ شاهد شکل گیری سه تشکلات جداگانه برای مداحان با عناوین خانه مداحان، کانون مداحان و بسیج مداحان هستیم. این سه تشکلات هم اکنون هسته اصلی گروه مداحان ایران را تشکیل می‌دهند و در این میان کسانی مثل منصور ارضی مداح معروف هستند که با تاسیس موسسه فرهنگی هنری قدیم الاحسان به عنوان پایگاه اطلاع‌رسانی و ترویج اندیشه‌ها و آثار او فعالیت می‌کند و به صورت مستقل فعالیت دارد.
همایش سراسری بسیج مداحان در خرم آباد
شمار مداحان در ایران
سازمان تبلیغات اسلامی به عنوان متولی اصلی مداحان شناخته می‌شود. این سازمان با تاسیس "سامانه طوبی" نام مداحان و شاعران آئینی، مبلغان و تشکل ها و هیئات مذهبی را در بانک اطلاعاتی این سامانه ثبت و ضبط می‌کند، افراد پس از تکمیل مدارک در یکی از دسته‌های شاعر آئینی، مداح درجه یک، دو و سه، پیرغلام، ستایشگر تقسیم می‌شوند و دوره‌های آموزشی براساس این دسته بندی برای آنها گذاشته می‌شود و در طول سال هم عملکردشان مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
مدیرکل تشکل‌های دینی سازمان تبلیغات اسلامی در مردادماه امسال گفت بیش از ۸۰ هزار مداح در کشور فعالیت دارند. این تعداد شامل مداحانی می‌شود که ممکن است در طول سال فقط چند روز مداحی کنند ولی آمار مداحان به قول او "نقش آفرین" و مداحان مستمر در حدود ۳۰ هزار نفر است و بیش از ۹۰ هزار هیات عزاداری در سراسر ایران وجود دارد و براساس آمار سامانه طوبی ۷ هزار مداح و حدود ۲۰ هزار هیات مذهبی در استان تهران فعال است.
هم اکنون فعالیت تمامی مداحان و هیات های مذهبی باید در بانک اطلاعات سازمان تبلیغات اسلامی درج شود و بدون مجوز این سازمان فعالیت مداحان و هیات های مذهبی غیر قانونی است.
مداحان در خانه، کانون و بسیج
ده روز پیش، انتخابات خانه مداحان بعد از کش و قوس‌های فراوان برگزار شد و اعضای هیات مدیره از سوی اعضا برای مدت سه سال انتخاب شدند و قرار بود امروز شنبه ۲۴ آبان‌ماه رئیس هیأت مدیره، مدیرعامل و نایب رئیس را معرفی کنند اما به نتیجه نرسیدند و کار را به شنبه آینده موکول کردند.
خبرگزاری فارس با اشاره به یک سال و نیم تاخیر در برگزاری این انتخابات، در گفت و گو با شماری از اعضای سابق و جدید هیات مدیره خانه مداحان می‌نویسد: دودستگی همواره حول و حوش این نهاد خصوصی و بی‌ناظر وجود داشته و ادامه‌دار است. شماری از اعضای خانه می‌گویند اکثر برنامه‌های فرهنگی خانه حذف شده و تمام برنامه‌ها را در حد یک برنامه هفتگی تقلیل دادند که آن هم با آش و عدسی جمعیت جمع می‌شود.
داوود نورصالحی از اعضای هیأت مدیره سابق و عضو هیأت موسس در خصوص سال‌های اخیر خانه مداحان می‌گوید: «خانه مداحان بنا بود به سمت ارتقای عموم مداحان پیش رود، اما کاری نشده است و افرادی در این سال‌ها تنها به دنبال معرفی خود بودند."
در مقابل منتقدان، کسانی هم هستند که از عملکرد خانه مداحان دفاع می‌کنند.
اما به نظر می‌رسد کانون مداحان ساختار مدیریتی متفاوتی دارد و روند عضوگیری، انتخابات و برنامه‌های آموزشی با خانه مداحان فرق دارد. اساسنامه کانون مداحان در پنج بند وظیفه این کانون را روشن کرده که تعیین ضوابط و چارچوب های مداحی، تغذیه فکری مداحان و هدایت فعالیت‌های تبلیغاتی از جمله این وظایف است. اعضای مرکزی، استانی و شهرستانی کانون با رای اعضا به مدت چهارسال انتخاب می‌شوند و چنانکه در اساسنامه گفته شده منابع مالی این کانون از طریق کمک های سازمان تبلیغات اسلامی، کمک‌های مردمی و موقوفات تامین می‌شود.
سازمان بسیج مداحان به عنوان یکی از ابتکارات سازمان بسیج مستضعفین، در سه حوزه مداحان و ذاکرین اهل بیت، هیات مذهبی و شعرای آیینی تشکیل شده است. این سازمان با کانون مداحان در کنار هم کار می‌کنند و با هدف "ارتقای بنیه مداحان به لحاظ بصیرتی" شکل گرفته است. این سازمان می‌خواهد مداحان را با "آواها و نواها" به روز کند. احمد امیری از فرماندهان ارشد سازمان بسیج درباره اهمیت شکل‌گیری این مجموعه می‌گوید: "سازمان بسیج مداحان افسران جنگ نرم هستند... مداح یک شخصیت نخبه است و به دلیل اینکه جمعیتی را در اختیار دارد می‌تواند تأثیر ویژه بگذارد و از محل تربیت این جامعه در رسیدن به اهداف سازمان نقش برجسته‌ای داشته باشد".
مداحان در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۴ از محمود احمدی‌نژاد حمایت کردند
مداحان در میدان سیاست
مداحی روزگاری شغل نبود. تاسوعا وعاشورایی می‌آمد و می‌رفت و مداحی در کنار کارو زندگی روزمره بود. مداحان برحسب ویژگی های شخصی بین مذهبی‌ها درحوزه محله‌ای، منطقه‌ای و در نهایت شهری نفوذ معنوی داشتند اما حالا با تشکیلات بزرگی که در اختیار دارند و به همت رسانه‌های دولتی و اهمیتی که حکومت به آنها می‌دهد بیشتر احساس قدرت می‌کنند.
در طول ۳۰ سال گذشته، به طور پیوسته با رهبر ایران دیدار دارند و آیت الله خامنه‌ای یکی از پا منبری‌های ثابت مداحان است و حتی امسال، با وجود لغو دیدارهای حضوری رهبر ایران به خاطر ویروس کرونا، مداحان فرصت داشتند که در ایام محرم در بیت او مداحی کنند.
جامعه مداحان یک‌دست نیست و طیف‌های مختلفی بین آنها وجود دارد.
گروهی که فراتر از مداحی کاری انجام نمی‌دهند یا بخشی از آنها در عین مذهبی بودن دغدغه مالی و دستمزد هم دارند و برای گذران زندگی بخشی یا تمام درآمدشان از این راه است و برای برنامه هایی که اجرا می‌کنند "حق قدم" دریافت می‌کنند، اصطلاحی که بین هیات‌های مذهبی مرسوم است و به عنوان حق الزحمه مبلغی براساس توافق یا بدون توافق پرداخت می‌شود.
اما دسته دیگری هستند که بیشتر چهره های رسانه‌ای و سلبریتی‌های مداحی محسوب می‌شوند و دایره نفوذشان در بین مذهبی‌ها زیاد است و از جنبه مالی رقم‌های بالایی برای مداحی دریافت می‌کنند. بعضی از آنها مشهور به "مداحان پاکتی"اند و رقم‌های نجومی برای مداحی می‌گیرند و در سال‌های اخیر درباره کم و کیف مبالغی که دریافت می‌کنند اخباری در رسانه‌ها منتشر شده و گفته می‌شود تعدادی از آنها درآمدهای میلیاردی دارند.
این گروه از مداحان سرشناس، بیشتر مورد توجه سیاسیون هستند و به عنوان نیروی سیاسی در درجه اول وفادار به رهبر ایران و در مرتبه بعد وابسته به جریان اصولگرا نقش پررنگی در تشویق و ترغیب مردم به دادن رای به نامزدهای انتخابات مجلس یا ریاست جمهوری دارند.
نقش آفرینی شمار بالای مداحان در عرصه سیاست، بیش از هر زمانی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۴ کارآمدی خودش را نشان داد و محمود احمدی نژاد شهردار وقت تهران، به خوبی از این مجموعه برای پیروزی در انتخابات بهره گرفت و با نشستن پای منبر مداحان، و اختصاص تسهیلات و بودجه به مداحان و هیات‌های مذهبی آنها را نمک‌گیر کرد و آنها هم برای پیروزی آقای احمدی‌نژاد سنگ تمام گذاشتند. سعید حدادیان، محمد کریمی، منصور ارضی و عبدالرضا هلالی به همراه ۱۰۰ مداح دیگر طی اطلاعیه‌ای از کاندیداتوری «بسیجی ولایی دکتر محمود احمدی‌نژاد» حمایت کردند و در انتخابات سال ۸۸ هم همین رویه را دنبال کردند.
منصور ارضی در گفت و گو با سایت رجا نیوز در پاسخ به انتقادها به ورود مداحان به عالم سیاست گفت: "سیاست ما عین مداحی ماست و حرکت امام حسین سیاسی بوده اما سیاسی‌کاری نبوده است. چه مرضی افتاده در این افراد که مدام می‌گویند چرا مداح‌ها اینطور می‌کنند".
روضه یزیدی یا روضه حسینی
در فرهنگ عزاداری وقتی صحبت از روش و شیوه درست عزادای می‌شود اصطلاح معروف "روضه یزیدی یا روضه حسینی" برگرفته از کتاب حماسه حسینی مرتضی مطهری بسیار شناخته شده است. روضه یزیدی به کسانی اطلاق می‌شود که در مراسم‌های مذهبی روضه و مداحی می‌کنند اما به دنبال منافع مالی و اقتصادی هستند و عاشورا و حوادث کربلا، به عنوان یک بنگاه اقتصادی مطرح می‌شود.
منتقدان مداحان می‌گویند بعضی از همین افراد اشک و آه مردم را در می‌آورند اما در پشت همان اشک و بغض، به دنبال زد و بندهای سیاسی و اقتصادی با افراد و گروه‌های سیاسی و اقتصادی هستند و شماری در آنها حد و مرزی برای خود قائل نیستند و در سال‌های اخیر تعدادی از آنها به دلیل تخلف و اتهام‌هایی به دادگاه فراخوانده شده‌اند و یا به جرم جاسوسی برای اسراییل یا مسایل اخلاقی در زندان بسر می‌برند.
به نظر می‌رسد کسانی که به این مجموعه پرو بال دادند، هم‌اکنون نگرانند که کنترل اوضاع از دست برود و برای همین است که شورای عالی ستایشگری برای سرو سامان دادن به این مجموعه تشکیل شده است و از سال گذشته هم صحبت از تشکیل کمیته‌های حقوقی و دادگاه ویژه
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر